Historia wzrostu człowieka
W ciągu tysiącleci, na wzrost człowieka składało się wiele czynników, jak m.in. płeć, region, geny, okres historyczny czy dostęp do pożywienia. Wydaje się, że o wzroście naszego gatunku wiemy wiele, ale to tylko pozory. Zobacz jak wysocy ludzie żyli przed wiekami, jacy są obecnie i jaki wzrost mogą mieć nasi potomkowie.
Wzrost to pośrednia miara standardu życia. Mówi nam wiele o dostępie jednostki do zasobów żywnościowych. Wiedza o ludzkim wzroście jest szczególnie cenna dla zbadania warunków życia w okresach, o których wiemy niewiele lub nic. Historycy nazywają to okresem przedstatystycznym.
Według szczątków szkieletowych, ludzki wzrost w ciągu ostatnich 2000 lat, jest dość stały i wynosi około 170 cm. Wykres wzrostu samców ze szkieletów w Europie, 1-2000 n.e.:
źródło: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/47594/1/574888918.pdf
Uniwersytet w Tybindze dostarcza danych na temat wzrostu mężczyzn w wielu krajach w latach 1810-1980. W ciągu ostatnich 2 stuleci, wzrost człowieka na całym świecie stale rósł. Dzisiejsi ludzie są średnio wyżsi niż ich przodkowie 100 lat temu, w każdym kraju na świecie.
Jeśli porównamy dorosłych mężczyzn urodzonych w 1996 r. z tymi urodzonymi sto lat wcześniej – mężczyzn, którzy ukończyli 18 lat w 2014 r. w porównaniu z 1914 r. – zauważymy, że globalny średni wzrost mężczyzn zwiększył się ze 162 do 171 centymetrów. W przypadku kobiet wzrost ten podniósł się ze 151 cm do 159 cm. Przeciętny młody dorosły dzisiaj jest około 8-9 cm, czyli około 5% wyższy niż ich przodkowie 100 lat temu.
W których krajach ludzie najbardziej zwiększyli swój wzrost?
Niektóre kraje odnotowały szczególnie duże zwiększenie wzrostu. U kobiet największe wzrosty miały miejsce szczególnie w Europie i Azji Środkowej. Największą bezwzględną zmianę zaobserwowano u kobiet z Korei Południowej, których średni wzrost wzrósł o 20 cm. U mężczyzn, największą zmianę odnotowali Irańczycy, którzy podrośli średnio o 16,5 cm, podczas gdy mężczyźni z Wysp Marshalla urośli tylko o 0,5 cm. Pomimo różnic w poszczególnych krajach, mężczyźni i kobiety na całym świecie odnotowali podobne przyrosty: około 8 do 9 cm. To, czy średnio więcej urośli mężczyźni, czy kobiety – zależy od kraju. Na poziomie globalnym względne zwiększenie średniego wzrostu było takie samo dla mężczyzn i kobiet: około 5%.
Przerastamy naszych przodków
Wraz z nadejściem nowoczesności widzimy zwiększenie wzrostu ludzi. Trend jest spowodowany ogólną poprawą zdrowia i odżywiania. Dostęp do m.in. wysokiej jakości białek, to odwieczny czynnik poprawiający wzrost kości.
Wzrost człowieka w czasach prehistorycznych (dane oficjalne)
W tabeli widzimy średni wzrost ludzi ze szczątków szkieletowych według okresu – od czasów mezolitu do chwili obecnej, globalnie.
Okres | Lokalizacja | Obserwacje | Wysokość (cm) |
---|---|---|---|
mezolit |
Europa | 82 | 168 |
Neolit | Europa | 190 | 167 |
Dania | 103 | 173 | |
1600-1800 |
Holandia | 143 | 167 |
1700-1800 |
Norwegia | 1956 | 165 |
1700-1850 |
Londyn | 211 | 170 |
Pre-dynastyczny |
Egipt | 60 | 165 |
dynastyczny |
Egipt | 126 | 166 |
2500 p.n.e. |
Indie | 72 | 166 |
1700 p.n.e. |
Lerna, Grecja | 42 | 166 |
2000-1000 p.n.e. |
Harappa, Indie | — | 169 |
300 p.n.e. – 250 n.e. |
Japonia (Yayoi) | 151 | 161 |
1200–1600 |
Japonia (średniowieczna) | 20 | 159 |
1603-1867 |
Japonia (Edo) | 36 | 158 |
1450 |
Mariany, Taumako | 70 | 174 |
1650 |
Wyspa Wielkanocna | 14 | 173 |
1500-1750 |
Nowa Zelandia | 124 | 174 |
1400-1800 |
Hawaje | — | 173 |
Źródło: Clark (2008) „Farewell to Alms”
Inne odkrycia
Jednocześnie istnieją inne odkrycia, sprzeczne z przyjętą teorią i tutaj zaczyna robić się ciekawie. Oficjalne stanowisko naukowe zacięcie broni utartych teorii, jednak na całym świecie odkryto już wiele zaskakujących szkieletów bardzo wysokich ludzi. Jednym z twórców nowych teorii o naszych korzeniach jest dr Kent Hovind. Zebrał mnóstwo informacji o tym, jak świat wyglądał tysiące lat temu. Może on wywołać szok, jednak jego wnioski oparte są na naukowo potwierdzonych dowodach. Hovind próbował odtworzyć warunki, które panowały przed wiekami. Chciał też wyjaśnić, dlaczego nasi patriarchowie żyli praktycznie bez chorób i byli długowieczni. Powoływał się na słowa zawarte w Biblii, a fakty i dowody z wykopalisk potwierdzały te założenia. Według Hovinda okres prehistoryczny naszych przodków – Adama i jego potomstwa, aż do Noego, to „Ogród Eden”. Później miał miejsce potop. To właśnie po nim zaistniały całkowicie odmienne warunki, przez które życie uległo dramatycznym zmianom i zaczęło wyglądać mniej więcej tak jak dzisiaj.
Jak wg Hovinda wyglądały warunki przed katastrofą?
Dawniej atmosfera była inna. Składała się nie z 21, ale aż 32% tlenu. Było mniej azotu i trochę więcej dwutlenku węgla. Badania banieczek gazu w bursztynach wskazują, że tlenu było właśnie 32, a nie 21%. Ciśnienie atmosferyczne przed wiekami było wyższe – od 1,5 do 2 atmosfer, czyli od 1500 do 2000 hektopaskali (hPa). Pęcherzyki gazu odkrywane w bursztynach są właśnie pod ciśnieniem do 2 atmosfer. Warunki atmosferyczne znacznie korzystniejsze dla organizmów wpływały na długość ich życia oraz rozmiary ich ciał. Doktor Kent Hovind stwierdził, że: Od początku naszej planety, aż do dziś, gatunki nie zmieniły się. Mocno zmieniły się tylko warunki ich życia, co poskutkowało nieznaczącymi zmianami w kierunku „skarlenia”.
Ludzie byli wyżsi
Wszystkie żyjące wtedy organizmy osiągały znacznie większe rozmiary niż obecnie. Rośliny były od 10 do 20 razy większe niż dzisiejsze. Wiele wykopalisk potwierdza te informacje. Np. paprocie znajdowane do dziś w węglu kamiennym i brunatnym, mierzące po 10-15 metrów. Podczas, gdy znane obecnie rozmiary paproci to 1-1,5 metra.
Istnienie ogromnych dinozaurów to kolejna wskazówka w całej układance. Gady rosną stale, aż do śmierci. Jeżeli gad nie umarłby tak wcześnie, jak w dzisiejszych warunkach to rósłby w nieskończoność i osiągnąłby wzrost i rozmiary dinozaurów. Archeolodzy wykopują kości gatunków ssaków żyjących dziś, ale o rozmiarach dwu, trzy, czy nawet dziesięciokrotnie większych, niż obecnie. Muzea na całym świecie zebrały wiele takich szczątków.
Większa długość życia w tamtych czasach oznaczała, że ludzie i zwierzęta mogli dożyć nawet kilkuset lat. Po pierwsze mówią o tym starożytne księgi większości ludów świata. W Księdze Rodzaju jest napisane, że pierwsi ludzie, jak Adam i jego potomkowie żyli po około 900 lat. Wielu innych żyło 600, 500 i 300 lat. Z kart biblii wiemy, że Matuzalem żył najdłużej, bodajże 969 lat.
Choć ludzie żyli dłużej, to nie osiągali tak ogromnych rozmiarów jak gady. Współczesny człowiek rośnie do około dwudziestego roku, potem już nie. Długość życia w warunkach „przedpotopowych” w „Ogrodzie Eden”, to około 900 lat, czyli około 7 razy więcej w porównaniu z obecnymi 120 latami najstarszych ludzi. Dlatego tamtejsze dzieci mogły rosnąć również 7 razy dłużej, a więc przez około 140- 200 lat. W ciągu 140 lat można urosnąć więcej niż przez 20 lat.
Legendy greckie mają kilku olbrzymów zwanych cyklopami. Giganci pojawiają się też w mitach Dalekiego i Bliskiego Wschodu, Europy, Australii czy Ameryki. Wszyscy są przedstawiani jako zupełnie inna rasa i nie chodzi tu o przerośniętych ludzi. Jedna z pierwszych legend o gigantach na Ziemi pochodzi z eposu o królu Gilgameszu z Bali. Na odkrytych kamiennych płytach Gilgamesz jest przedstawiany z zabitym lwem. Jego postać jest co najmniej dwa razy większa od przeciętnego wzrostu człowieka w stosunku do lwa. Legendy o Gilgameszu są również bardzo podobne do późniejszych greckich i rzymskich legend o Herkulesie. Jednak legendy, baśnie i mity są często przesadzone, a nawet opis gigantów w Biblii nie jest jednoznaczny. Dlatego poszukiwania odpowiedzi opierają się przede wszystkim na wykopaliskach i ewentualnych grobach gigantów.
Kilka doniesień o ludziach-olbrzymach
1. Odkryto 4000-letniego „olbrzyma Longshan” w prowincji Shaanxi w Chinach. Wzrost: 193 cm. Nieźle jak na tamte czasy.
2. Pod koniec XIX wieku niedaleko posiadłości Adena w Chillicothe (Stany Zjednoczone) odnaleziono kości ludzi, którzy mierzyli od 2,5 do ponad 3 metrów wzrostu
https://www.national-geographic.pl/artykul/tajeminca-kultury-adena-jak-odnaleziono-kosci-gigantow
3. Miejsce zwane „Changaiminas” na południu Ekwadoru to fragment „miasta gigantów”. W 1965 roku ksiądz Carlos Miguel Vaca odnalazł przypadkiem tajemne przejście w jaskini Tayos. Tunel prowadził do komory, w której spoczywały fragmenty szkieletów ludzi, mogących mieć nawet po 7 metrów wzrostu. Odkrycie ujrzało światło dzienne dopiero po śmierci księdza – odkrywcy.
4. W maju 1912 roku New York Times opublikował artykuł o pewnym ciekawym odkryciu. Nad jeziorem Lake Delavan w Wisconsin (Stany Zjednoczone), zauważono grobowiec, a w nim 18 olbrzymich szkieletów, liczących po około 3 metry wzrostu.
5. W 2008 roku w Gruzji, w rejonie Borżomi, odkopano kości starożytnego olbrzyma. Miał on wysokość 2.5 – 3 m, a jego czaszka była trzy razy większa od ludzkiej. Osiem lat wcześniej, niedaleko wsi Udabno, znaleziono szkielet czterometrowego człowieka. Kości mogły pochodzić z okresu 25 000 lat p.n.e. Sensacyjne odkrycie ujawnił mediom akademik z Gruzińskiej Akademii Nauk Abessalom Vekua.
https://en.trend.az/scaucasus/georgia/1926150.html
Porównanie wzrostu
źródło: http://drpokrywka.pl/otworzyc-puszke-pandory.pdf
A – Dorosły człowiek współczesny.
B – Szkielet (4,5 metra) odkryty w latach 50-tych w południowo-wschodniej Turcji, podczas budowy drogi. Wiele podobnych szczątków odkryto właśnie tam.
C – Maksymin Trak (2,59 metra), cesarz rzymski w latach 235-238 n.e.
D – Goliat (~2,7 metra), wojownik filistyński, żyjący w XI wieku p.n.e. Postać biblijna – niekoniecznie prawdziwa
E – Król Og (od 3,6 do 5,4 metra). Postać biblijna.
F – Ludzki szkielet (5,9 metra) znaleziony w 1577 roku pod dębowym drzewem w Canton w Lucernie.
G – Szkielet ludzki (7 metrów), odkryty nad rzeką Valence, we Francji.
H – Szkielet ludzki (7,7 metra) odkryty we Francji w pobliżu zamku w Chaumont, w 1613 roku.
Dlaczego o tym nie wiemy
Według Hovinda, te informacje są utajniane, gdyż nie pasują do teorii ewolucji i świata nauki. Jednak nie trzeba oglądać szczątków gigantów ludzkich, wystarczy spojrzeć na inne muzealne, gigantyczne ssaki, których szczątki nie są utajniane.
Wzrost w przyszłości
W ciągu ostatniego stulecia, wzrost mężczyzn i kobiet nieustannie rósł na całym świecie, ale na przełomie ostatnich kilku dekad w niektórych krajach zatrzymał się. Pokazują to wykresy zmian rocznego, średniego wzrostu mężczyzn i kobiet w poszczególnych regionach. Wartości dodatnie – zwiększenie średniego wzrostu; zero – brak zmian; ujemna wartość – spadek wzrostu.
Jakie wnioski wynikają z wykresów?
- Zmiany wzrostu na całym świecie są stopniowe i aktualizują się w tempie mniejszym niż 1% rocznie.
- We wszystkich krajach, przeciętna wysokość człowieka znacznie wzrosła w ciągu ostatnich 100 lat. Jednocześnie średni wzrost mężczyzn zatrzymał się w Europie i Azji Środkowej, zaś wzrósł na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, Azji Wschodniej i Pacyfiku oraz w Afryce Subsaharyjskiej. Podobne wyniki dotyczą kobiet, przy czym, średni wzrost kobiet w Ameryce Północnej również zatrzymał się.
Dlaczego wzrost ludzkości zwalnia
Wzrost człowieka zależy od jego standardu życia. Przez ostatnie dziesięciolecia poziom życia podniósł się na całym świecie i teoretycznie wzrost człowieka nie powinien zwalniać, ani obniżać się. Jednak tak właśnie się dzieje. Wzrost częściowo zależy od genetyki, dlatego prawdopodobnie istnieje górna granica średniego wzrostu, przy której czynniki żywieniowe i zdrowotne są optymalne. To może wyjaśniać obecną stagnację wzrostu w krajach o wysokich: dochodach i poziomie życia np. w Europie i Azji Środkowej.
W ostatnich dziesięcioleciach, po 150 latach wzrost średniej wysokości w Holandii zakończył się. Przyczyna tego nie jest do końca jasna. Holendrzy mogli osiągnąć maksymalny średni wzrost możliwy dla populacji, ale zmiany stylu życia mogły utrudniać dalszy postęp średniego wzrostu. Badacze sugerują, że łatwy dostęp do fast foodów może prowadzić do niewystarczającego spożycia składników odżywczych, co skutkuje niższym wzrostem. Rosnąca nadwaga i otyłość, zmniejszenie spożycia mleka to kolejne przyczyny utraty wzrostu.
Czy społeczeństwa będą rosnąć w nieskończoność?
Naukowcy są zdania, że poprawa czynników środowiskowych, takich jak odżywianie i zdrowie, może pozytywnie wpłynąć na zwiększenie średniego wzrostu. Jednak ma to swoją górną granicę. Dla najbogatszych krajów dzisiejszego świata, szczyty mogą osiągnąć swój limit przez co średni wzrost ludzi po prostu zatrzyma się.
Źródła:
http://drpokrywka.pl/otworzyc-puszke-pandory.pdf
https://ourworldindata.org/human-height
Edyta
Dzień dobry,
Jakiś czas temu kupiłam Pana książkę i staram się stosować niektóre zasady, które Pan przywołuje. Mam jednak pytanie dotyczące wieku kostnego i możliwości wzrostu ostatecznego. Obecnie córka ma 137,5 cm wzrostu i wiek chronologiczny 11 lat i 2 m-ce, a wiek kostny 10 lat. Proszę mi napisać wg Pana jaki wzrost ostatecznie może osiągnąć. Ze źródeł, które są dostępne w internecie przeczytałam, że wiek kostny 10 latki to 86,2 % wzrostu docelowego z obliczeń moich wynika, że będzie miała 159,51 cm – granica błędu 3 cm. Chcę poznać Pana zdanie. Nadmieniam, że córka weszła w okres pokwitaniowy wg mnie 2 stadium w skali Tannera.
Jest też wcześniakiem urodzonym w 8 m-cu wzrost 47 cm waga 2250 g.
Pozdrawiam
Alan Rybczyński
Wysłałem odpowiedź na Twój e-mail.
Edyta
Dzień dobry,
Jakiś czas temu kupiłam Pana książkę i staram się stosować niektóre zasady, które Pan przywołuje. Mam jednak pytanie dotyczące wieku kostnego i możliwości wzrostu ostatecznego. Obecnie córka ma 137,5 cm wzrostu i wiek chronologiczny 11 lat i 2 m-ce, a wiek kostny 10 lat. Proszę mi napisać wg Pana jaki wzrost ostatecznie może osiągnąć. Ze źródeł, które są dostępne w internecie przeczytałam, że wiek kostny 10 latki to 86,2 % wzrostu docelowego z obliczeń moich wynika, że będzie miała 159,51 cm – granica błędu 3 cm. Chcę poznać Pana zdanie. Nadmieniam, że córka weszła w okres pokwitaniowy wg mnie 2 stadium w skali Tannera.
Jest też wcześniakiem urodzonym w 8 m-cu wzrost 47 cm waga 2250 g.
Pozdrawiam
Alan Rybczyński
Wysłałem odpowiedź na Twój e-mail.